31 aug “Wij voelen dat we samen een opdracht hebben”
In de komende jaren zetten we binnen ons samenwerkingsverband steeds meer stappen naar inclusiever onderwijs. De ondersteuningsspecialisten van SWV PO 30 06 ondersteunen de scholen hierbij: zij kunnen bijvoorbeeld meedenken over het versterken van de basisondersteuning en bijdragen aan het meer preventief arrangeren. Ilona van Soest is zo’n ondersteuningsspecialist. Rachel van de Ven is intern begeleider op basisschool de Fonkeling Tweede Stroming in Berghem. Zij vertellen hoe deze samenwerking er in de praktijk uitziet: “Wij voelen dat we samen een opdracht hebben.”
Basisondersteuning versterken
Als een collega op school een hulpvraag heeft, komt deze eerst bij intern begeleider Rachel terecht. “Als we vastlopen in casuïstiek is het fijn om te kunnen sparren met Ilona”, vertelt Rachel. “Het contact is laagdrempelig. Soms volstaat een telefoontje, een andere keer komt Ilona voor een observatie, presentatie of gesprek. Ons doel is om de basisondersteuning te versterken. Wij willen voor inclusief onderwijs gaan. We krijgen veel ruimte en ondersteuning vanuit ons bestuur SAAM* en het samenwerkingsverband om dit te ontwikkelen.”
Ilona: ”We willen zoveel mogelijk denken in mogelijkheden. Ieder doet dit vanuit zijn eigen kader, maar wel met hetzelfde doel voor ogen. Waar voorheen de focus vaak lag op ondersteuning voor een individueel kind, verschuift dit nu naar het niveau van de leerkracht, groep of school. Door het ‘leerkrachthandelen’ te versterken, wordt ook de basisondersteuning steviger. Kennis verdwijnt dan niet als een leerkracht of leerling de groep verlaat.”
“Er zijn momenteel vijf scholen waar ik structureel kom voor overleg met de intern begeleider van die school”, gaat Ilona verder. “Ik ben dan bijvoorbeeld betrokken bij gesprekken over hoe ze de ondersteuning vormgeven en wat de ambitie van de school is. We bespreken stappen die gezet kunnen worden op korte en lange termijn. Daarnaast heb ik een rol bij oudergesprekken, observeer ik leerlingen of een groep of loop ik mee met een collega. Bij het samenwerkingsverband werken veel ondersteuningsspecialisten die allemaal hun eigen kennis en kwaliteiten hebben. Door met andere ondersteuningsspecialisten samen te werken en elkaar te betrekken bij casuïstiek, kunnen we gebruik maken van elkaars kwaliteiten én leren we van elkaar. Op die manier versterken wij ook elkaar. Een win-winsituatie dus!”
Twee stromingen
De Fonkeling in Berghem bestaat uit twee stromingen. Dit biedt de mogelijkheid om te kijken wat bij een kind past. Op de Eerste Stroming wordt klassiek onderwijs gegeven aan ongeveer 650 leerlingen. De coaches op de Fonkeling Tweede Stroming werken met een ander concept. Rachel vertelt: “We zijn hier samen verantwoordelijk voor alle 250 kinderen. Ieder kind heeft zijn eigen thuisgroepcoach en elke coach is vakspecialist. Wij kijken vanuit de pijlers ervaringsgericht onderwijs naar de leerdoelen en ontwikkeling van leerlingen. Het welbevinden en de relatie staan bij ons op nummer 1. Daarom noemen wij onze leerkracht coaches: wij coachen op het leerproces en evalueren de resultaten, maar het belangrijkst is de leerervaring. Als een kind in ontwikkeling is, gaan we de goede kant op.”
Perspectief
“Als een kind extra ondersteuning nodig heeft, is de eerste stap om de onderwijsbehoeften in beeld te brengen”, vervolgt Rachel. “Dat doen we door écht te kijken naar het kind, door te praten met ouders en door te onderzoeken wat een leerkracht kan en wellicht nog nodig heeft. Door de omvang van onze school hebben we veel expertise in huis. Ilona komt bij bepaalde hulpvragen ook in beeld,” vertelt ze. “We gaan op tijd met elkaar rond de tafel en voeren een open gesprek. Hoe eerder je de ondersteuningsbehoeften van een leerling in beeld hebt gebracht, hoe eerder de coach zijn handelen daarop kan afstemmen. Een open, preventieve en brede samenwerking is daarvoor belangrijk. Zo lukt het ons al vaker om preventief te werken en kunnen we steeds meer.”
Rachel gaat verder: “We zien dat we al anders omgaan met verwijzingen en blijven kijken naar mogelijkheden. Maar soms moeten we concluderen dat we bepaalde ondersteuning nog niet zelf kunnen bieden en dat een andere of speciale school op dat moment beter bij de leerling past. Wanneer mogelijk houden we contact met deze school en is terugkeren naar het regulier onderwijs het streven. Ook kijken we in dit soort casussen hoe wij ons als school kunnen ontwikkelen om deze ondersteuning in de toekomst wél te kunnen bieden. En hoe het hele team kan leren van deze ervaringen. “
Samen in ontwikkeling
Hoe kijken Ilona en Rachel naar de ontwikkelingen in passend en inclusief onderwijs? Ilona: “Ik hoop dat we over tien jaar helemaal niet meer spreken over regulier, sbo of so. Hierbij kunnen we veel van het buitenland leren. Het begint bij een inclusieve mindset en denken in mogelijkheden. Dat gaat niet vanzelf, soms is het heel kwetsbaar en spannen om bepaalde keuzes te maken. We hebben kaders nodig om te weten welk deel we zelf in mogen kleuren. Het gaat er vervolgens om dat we lef tonen, vanuit visie keuzes durven maken en kansen benutten. Aangezien het huidige onderwijs iets anders vraagt van leerkrachten dan tien jaar geleden, is het belangrijk dat daar ook tijdens de lerarenopleiding aandacht voor is.” “Er wordt inderdaad steeds meer gevraagd van een leerkracht”, vult Rachel aan. “Een inclusieve basishouding is daarvoor van belang. Het is helpend dat de schil om de leerkracht stevig staat en we kunnen ondersteunen en begeleiden. Dan kunnen we samen in ontwikkeling blijven.”
